Mexidol (bursztynian emoksypiny) to lek przeciw niedotlenieniu i niedokrwieniu oraz wspomagający reoksygenację mięśni. Mexidol jest produkowany przez rosyjską firmę farmaceutyczną Pharmasoft i został opracowany w Instytucie Farmakologii Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych. Został odkryty po raz pierwszy na początku lat 80. XX wieku, a jego kliniczne zastosowanie w leczeniu niedokrwienia mózgu rozpoczęło się około 2003 roku.
Co to jest Mexidol?
Mexidol to lek zawierający połączenie kwasu bursztynowego z syntetyczną pochodną witaminy B6 – emoksypiną. Bursztynian emoksypiny jest zarejestrowany w Federacji Rosyjskiej jako lek na receptę pod różnymi nazwami handlowymi m.in. Mexicor (często zapisywany jako „meksikor”), Mexiprim, Mexibel, Mexidant, Mexifin, Limontar, Nicomex i Neurox.
Mexidol oraz inne leki z bursztynianem emoksypiny są zatwierdzone do farmakoterapii jedynie w kilku krajach Europy Wschodniej i Azji (np. Kazachstan czy Uzbekistan).
Działanie i właściwości Mexidolu
Mexidol działa przeciw niedotlenieniu i niedokrwieniu mózgu i serca. W Rosji jest stosowany głównie w leczeniu niedokrwienia mózgu, w tym udaru ischemicznego mózgu. Niemniej wykazuje też działanie przeciwdławicowe, dlatego też ma podobne wskazania terapeutyczne jak meldonium i trimetazydyna w leczeniu pacjentów z chorobą wieńcową. Na ten moment Mexidol (podobnie jak Cytoflavin) jest stosowany jako terapia wspomagająca w dławicy piersiowej lub ostrym zawale mięśnia sercowego. Celem jego użycia jest zwiększenie skuteczności działania podstawowych leków kardiologicznych.
Większość badań klinicznych oceniających potencjał terapeutyczny Mexidolu przeprowadzono w Rosji, głównie wśród dorosłych lub osób starszych cierpiących na choroby związane z wiekiem. Lek badano głównie u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, chorobą niedokrwienną serca, przewlekłym niedokrwieniem mózgu, w ostrym stadium udaru mózgu lub po udarze, jak również u pacjentów w okresie rehabilitacji po COVID-19.
Skutki uboczne i działania niepożądane Mexidol
Zgodnie z klasyfikacją WHO częstość występowania działań niepożądanych określono jako bardzo rzadką (<0,01%). Wśród nich należy wymienić m.in. wstrząs anafilaktyczny, senność, bóle i zawroty głowy, problemy z ciśnieniem, uczucie ciepła, świąd, suchy kaszel, przekrwienie, problemy z oddychanie czy uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej. Skutki uboczne są przeważnie rezultatem nieprzestrzegania zaleceń dotyczących schematu dawkowania i szybkości podawania leku.
Mexidol – zastosowanie i oczekiwane korzyści
- Wzrost wydolności fizycznej
- Polepszenie zdolności wysiłkowych
- Usprawnienie funkcji poznawczych
- Poprawa ukrwienia i dotlenienia organizmu
- Przeciwdziałanie stanom niedokrwienia i niedotlenienia
Dawkowanie Mexidolu
W badaniu przeprowadzonym w grupie 22 młodych (23 lata) piłkarzy ręcznych zastosowano dzienną dawkę Mexidolu w zakresie 250–500 mg. Wykorzystane dawki wykazały poprawę wydolności wysiłkowej uczestników, którą oceniano za pomocą testu Coopera. Pod koniec eksperymentu nastąpiła także korekta tętna i ciśnienia krwi. Autorzy badania zaproponowali skuteczne schematy stosowania Mexidolu jako:
- aktoprotektora w dawce 250–500 mg/dobę przez 7 dni,
- leku przeciwhipoksantowego w dawce 500 mg/dobę przez 2–3 tygodnie.
Ze względu na opóźniony efekt działania (zmiany adaptacyjne w mitochondriach i mięśniach) zaleca się rozpoczęcie stosowania Mexidolu na długo przed zawodami. Niemniej jednak dłuższe przyjmowanie bursztynianu emoksypiny (ponad 25 dni) może prowadzić do zmniejszenia wytrzymałości u sportowców. Wynika to z faktu, że dystrybucja tlenu do mięśni zostaje przekierowana do mózgu. Tym samym następuje wzmocnienie działania nootropowego.
Podsumowanie Mexidolu
| Polska nazwa | Bursztynian emoksypiny |
|---|---|
| Inne nazwy | Armadin, Mexibel, Mexicor, Mexidant, Mexidol, Mexiprim |
| Numer identyfikacji CAS | 127464-43-1 |
| Klasyfikacja | Lek na receptę w państwach Europy Wschodniej oraz niektórych krajach azjatyckich |
| Kategoria | Niedotlenienie, Niedokrwienie, Modulator Metabolizmu |
| Przeznaczenie | poprawa dotlenienia mięśni, poprawa ukrwienia mięśnia sercowego i mózgu |
| Czy składnik jest uznawany za doping? | Na ten moment Mexidol nie jest klasyfikowany jako środek dopingujący i nie znajduje się na liście WADA. |
Mexidol – bibliografia i źródła naukowe
- Jędrejko, K., Catlin, O., Stewart, T., & Muszyńska, B. (2024). Mexidol, Cytoflavin, and succinic acid derivatives as antihypoxic, anti‐ischemic metabolic modulators, and ergogenic aids in athletes and consideration of their potential as performance enhancing drugs. Drug testing and analysis, 16(12), 1436-1467.
- Savostyanov, V. V., & Alehnovich, A. V. (2014). Bezuglov ЕN. Use of ethylmethyl-hydroxypyridine succinate for improvements of aerobic capacity and power of athletes in ice hockey. Sports Med: Res Pract, 1, 37-42.
- Khrebtova, P. D. A. Y., & Shalamova, P. D. N. A. (2015). Succinates adaptogenic and actoprotective activity: experiences with hydroxymethylethylpyridine succinate (Mexidol) in handball. Theory Pract Phys Cult, 5, 16.
- Gunina L, Ataman Y, Belenichev I, Golovashchenko R, Voitenko V, Bezugla V. Determination of the influence mechanisms of succinic acid-based drug on improving the state of erythrocyte link of oxygen transport during aerobic physical loads. East Ukraine Med J. 2022; 10(3):247-258.
